Przewodnik Wiki
Advertisement

Mogilno – miasto w województwie kujawsko-pomorskim, siedziba gminy i powiatu nad Jeziorem Mogileńskim. Miejscowość zamieszkana jest przez 12 000 osób, a jej powierzchnia wynosi 8,34 km².

Miasto znane z bogatej historii oraz klasztoru benedyktyńskiego z XI wieku.

Położenie[]

Mogilno leży w granicach historycznej Wielkopolski, a ze względu na zabytki pochodzące z początku polskiej państwowości znajduje się na Szlaku Piastowskim.

Geograficzne miasto położone jest na terenie Pojezierza Gnieźnieńskiego. Samo Mogilno leży w charakterystycznej niecce ok. 95 m.n.p.m., ale tereny gminy tworzą pofałdowany, typowo polodowcowy krajobraz. Teren zaczyna się wyraźnie podnosić na zachód od Mogilna i przechodzić w Wał Wydartowski z najwyższym punkcie w Dusznie (167 m.n.p.m.), skąd rozpościera się widok na Mogilno i inne pobliskie miejscowości.

Historia[]

Gród Mogilno istniał już od czasów piastowskich. Zdecydowanie zyskał na znaczeniu, kiedy to w ok. 1040 roku Kazimierz Odnowiciel zlecił budowę klasztoru benedyktyńskiego. Zakonnicy z klasztoru mieli duże znaczenie w chrystianizacji Wielkopolski po niedawnej rebelii pogańskiej. O znaczeniu mogileńskiego opactwa może świadczyć rok 1320, kiedy opat mogileński stał się jednym z trzech obok arcybiskupa gnieźnieńskiego oraz biskupa poznańskiego sędziów w procesie papieskim przeciw Krzyżakom w Inowrocławiu. Zakonnicy z tutejszego klasztoru posiadali liczne dobra w regionie i byli w nim w średniowieczu główną siłą.

W 1398 roku Mogilno otrzymało prawa miejskie od króla Władysława Jagiełły, który ponoć lubił to miejsce i chętnie w nim przebywał. W 1772 roku Mogilno w wyniku pierwszego zaboru trafiło do Prus, natomiast w latach 1807-1815 było częścią Księstwa Warszawskiego. Od 1818 roku miasto stało się siedzibą samodzielnego powiatu w rejencji bydgoskiej, czyli jednym z punktów lokalnej niemieckiej administracji. Pierwszym starostą został Polak Cylwikowski, ale generalnie urząd starosty był urzędem pomagającym germanizacji. Mogilno rosło więc na znaczeniu, co odbiło się na liczbie ludności. W 1815 roku w Mogilnie mieszkało 586 osób, w 1831 liczba ta wzrosła do 1503, a 1897 r. 3148. Według ostatniego z wymienionych spisów 74% mieszkańców było Polakami. Dla mniejszości w XIX roku wybudowano kościół ewangelicki na Rynku (został on zburzony przez władze ludowe). W Mogilnie istniała także synagoga wysadzona przez hitlerowców w czasie II wojny światowej. W 1910 roku miasto osiągnęło 4684 mieszkańców.

Mogilno zachowało więc prawa miejskie i rozwijało się, kiedy w ramach pruskiej organizacji bardzo wiele okolicznych miejscowości je traciło np. pobliskie Kwieciszewo. W roku 1833 władze zlikwidowały mogileński klasztor. Rozwijał się przemysł i inne sektory gospodarki, do czego dodatkowo walnie przyczyniło się położenie na uruchomionej w 1872 roku linii kolejowej z Poznania do Bydgoszczy. Dwadzieścia lat wcześniej połączono Mogilno bitą drogą z Bydgoszczą przez Dąbrowę i Barcin. Wytyczono wówczas też szosę do drogi z Poznania do Toruniu leżącej nieco na południu. Co ciekawe, ten układ dróg zachował się do dzisiaj. Na przełomie XIX i XX wieku otwierano też wąskotorowe, dziś już nieużywane torowiska do Strzelna (1892), Barcina (1912) oraz Orchowa (1921).

W 1919 roku mieszkańcy miasta wzięli udział w powstaniu wielkopolskim. W okresie II Rzeczpospolitej i w pierwszych latach po wojnie Mogilno było powiatem w województwie poznańskim. 9-11 września 1939 roku armia niemiecka wkroczyła do Mogilna; miasta nie ominęły liczne reperkusje i egzekucje. W czasie wojny na terenie Mogilna istniało podziemie, a także sąd obwodowy, areszt i więzienie. Już po wojnie straty oceniono na 46 miliony złotych polskich. Wycofujący się hitlerowcy spalili zabytkowy kościół św. Klemensa na cmentarzu. W jego miejsce postawiono mauzoleum ku czci pomordowanych Mogilnian. Armia Czerwona zajęła miasto 22 stycznia 1945 roku.

Od 1950 roku Mogilno należało do województwa bydgoskiego, do którego trafiło również po reformie administracyjnej z 1975 roku. W 1955 przekroczyło 7 tys mieszkańców, a w 1970 8,5 tys, dekadę później już ponad 10 tys. Podobnie jak w całej Polsce, w Mogilnie wybudowano sporą ilość osiedli z wielkiej płyty na potrzeby zwiększonej liczby mieszkańców. Po kolejnej zmianie administracyjnej w 1998 przydzielone zostało do województwa kujawsko-pomorskiego, co spowodowało, że miasto odpadło od historycznej stolicy w Poznaniu i związane zostało z Kujawami.

Architektura[]

Rynek w Mogilnie panoram

Rynek w Mogilnie

Kamienica z oficyną Mogilno pl Wolności 8 AW

Fragment placu Wolności, kamienica z oficyną

Dom zakonny ss

Dom zakonny ss. służebniczek

Mogilno klasztor zima 01

Kościół św. Jana z zabudowaniami klasztornymi

Kosciol-Jakuba-9603

Kościół farny św. Jakuba

Mogilno cmentarz 2

Główne wejście na cmentarz

W centrum Mogilna znajduje się wiele kamieniczek pochodzących z przełomu XIX i XX wieku, a więc zbudowanych jeszcze w czasach pruskich. Część z nich posiada interesujące fasady ze zdobieniami. Wyznaczają one historyczną, starszą część miasta ciągnącą się wzdłuż Jeziora Mogileńskiego. Wiekowe kamienice obejrzeć można na Rynku, ulicy Jagiełły, Benedyktyńskiej, Sądowej, Hallera i Placu Wolności. Szczególnie okazała jest kamienica z oficyną znajdująca się na Placu Wolności 8, którą wpisano do rejestru zabytków. Na wymienionych ulicach ogniskuje się także życie miasta: znajduje się tam większa część sklepów oraz kilka lokali gastronomicznych i handlowo-usługowych. Rynek w Mogilnie różni się od tych zlokalizowanych w innych miastach, bo służy mieszkańcom za parking. W jednym z jego boków znajduje się monumentalny pomnik obrońców ziemi mogileńskiej wybudowany po II wojnie światowej. Obok niego znajduje się charakterystyczny gmach poczty polskiej wzniesiony z pruskiej cegły. Niedaleko znajduje się też wpisany na listę zabytków niepozornie wyglądający dom zakonny ss. służebniczek z połowy XIX wieku.

Czołowym zabytkiem miasta jest klasztor pobenedyktyński z kościołem św. Jana znajdujący się przy ulicy Benedyktyńskiej (na południe od ścisłego centrum) nad Jeziorem Mogileńskim. Jego historia sięga XI wieku, dzisiaj wielokrotnie przebudowywany ma w sobie wiele stylów architektonicznych. Pierwotny romański wygląd przypominają dwie romańskie krypty pod kościołem, a także fragment murów czy też absyda. Klasztor jest najczęstszym miejscem wycieczkowym turystów, którzy decydują się na pobyt w Mogilnie.

Między centrum miasta a klasztorem znajduje się inny ważny zabytek - zbudowany w 1511 roku w stylu gotyckim kościół św. Jakuba, który służył lokalnej społeczności jako świątynia parafialna. Obok kościoła znajduje się plebania zbudowana przez ks. Piotra Wawrzyniaka, wielkiego polskiego działacza społecznego, który na przełomie XIX i XX wieku pełnił funkcje proboszcza mogileńskiej parafii. Jednym ze śladów działania tej postaci jest gmach po byłym Banku Ludowym znajdujący się u styku ulic Wawrzyniaka i Wodnej pochodzący z 1904 roku.

W pewnej odległości od historycznego centrum, po drugiej stronie jeziora leżą dwa inne okazałe budowle pochodzące z końca XIX wieku. Pierwszym z nich jest monumentalny gmach ratusza wybudowany w stylu eklektycznym, wzorowanym na stylu zamków francuskich, oddany do użytku w roku 1890. Drugim zabytkiem jest budynek dworca kolejowego z 1871 roku, który nadal pełni swoją funkcję.

Również po przeciwległej do klasztoru strony jeziora znajduje się mogileński cmentarz, w którego najwyższym punkcie znajdował się niegdyś drewniany kościół św. Klemensa zniszczony przez hitlerowców w 1945 roku. Dzisiaj w tym miejscu wzniesiono mauzoleum. W centralnej części cmentarza znajduje się również grób ks. Piotra Wawrzyniaka oraz zbiorowa mogiła powstańców wielkopolskich.

Walory przyrodnicze i rekreacja[]

Mogilenskie Lake, Mogilno (3)

Panorama Jeziora Mogileńskiego z klasztoru

Mogilno park miejski 01

Park Miejski

Hala widowiskowo-sportowa w Mogilnie a

Hala widowiskowo-sportowa

Mogilno leży nad Jeziorem Mogileńskim, którego północna część znajduje się w administracyjnych terenach miasta. Nad akwenem znajduje się urokliwa promenada wiodąca aż do klasztoru. Z powodu zanieczyszczeń komunalnych i przemysłowych nie można zorganizować kąpieliska.

Jezioro Mogileńskie otacza park miejski gruntownie odnowiony w ostatnich latach przy współfinansowaniu ze środków unijnych. Jest to jedno z ulubionych miejsc spacerowych mieszkańców. W parku znajduje się podświetlana fontanna, plac zabaw dla najmłodszych, kawiarnia oraz amfiteatr, w którym co jakiś czas odbywają się rozmaite imprezy muzyczne.

Na ulicy Grobla znajduje się się nowa hala widowiskowo-sportowa, w której można skorzystać m.in. z kręgielni lub siłowni, natomiast na ulicy Trzcińskiego znajduje się niedawno wyremontowana, nowoczesna kryta pływalnia. W 2018 roku wybudowano przy ulicy Sportowej stadion lekkoatletyczny z profesjonalną bieżnią, który został otwarty dla mieszkańców (poza godzinami treningów lokalnego klubu piłkarskiego). Chociaż Mogilno nie posiada ścieżek rowerowych, okoliczne tereny sprzyjają uprawianiu kolarstwa. Na północny zachód od miejskich zabudowań rozciąga się natomiast las, w którym umiejscowiono ścieżkę zdrowia przystosowaną do rozmaitych ćwiczeń ogólnorozwojowych.

W niewielkiej odległości od Mogilna znajduje się miejscowość Wiecanowo, w której znajduje się strzeżone kąpielisko nad Jeziorem Wiecanowskim. Szczególnie popularne jest w sezonie wypoczynkowym, kiedy odbywają się tam rozmaite imprezy i działają lokale gastronomiczne.

Informacje turystyczne[]

Miasto jest szczególnie dobrym pomysłem dla osób zainteresowanych historią i początkiem państwowości polskiej. Jest też przyzwoitą bazą wypadową do większych miast położonych w pobliżu (Toruń, Bydgoszcz, Poznań).

Przede wszystkim gmina Mogilno jest też dobrą propozycją dla osób chcących uciec od zgiełku wielkich miast i skorzystać z jednym z licznych na tym terenie agroturystyk. Teren nadaje się dobrze do uprawiania kolarstwa, ponieważ większość gminnych dróg jest asfaltowych.

Baza noclegowa[]

  • Hotel Mogilno**, ul. Mickiewicza 42 (strona www)
  • Hotel i Restauracja Józefina, ul. Plac Wolności 4
  • Europejskie Centrum Spotkań w Klasztorze Mogileńskim, ul. Benedykta XVI 1 (strona www)

A także w pobliżu:

  • Ośrodek Sportu i Rekreacji w Gozdawie, dworek organizujący imprezy okolicznościowe, konferencje, zielone szkoły, kolonie, obozy sportowe z pełnowymiarową halą, krytą pływalnią, stadniną konną (strona www)
  • Hotel i Restauracja Heaven w Chabsku, organizator kolonii, wycieczek, imprez okolicznościowych (strona www)
  • Agroturystyka w Chwałowie k. Mogilna z możliwością wypożyczenia rowerów i bliskością kąpieliska nad Jeziorem Wiecanowskim (strona www)
  • Agroturystyka Blejówka w Mielenku (strona www)

Gastronomia[]

W centrum miasta znajduje się restauracja i kilka pizzerii oraz fast-foodów, natomiast w parku działa kawiarnia. Życie miasta kończy się około godziny 23.00, kiedy zamykane zostają ostatnie lokale.

Lokale handlowo-usługowe[]

W Mogilnie nie ma dużej galerii handlowej, ale znajduje się bardzo wiele sieciowych sklepów spożywczych i nie tylko. Skumulowane są one na stosunkowo niewielkiej powierzchni stanowiącej ścisłe centrum miasta: ulice Hallera, Plac Wolności, Jagiełły, Sądowa, Rynek. Ze względu na to, że znajduje się tam wiele lokali, a mniej miejsc parkingowych miejsce często się korkuje, zwłaszcza w godzinach szczytu. Sporo sklepów i innych lokali znajduje się również w północno-wschodniej części miasta (ul. 900-lecia, Mickiewicza), a ostatnio pod tym względem rozwija się część południowo-wschodnia (ul. Powstańców Wielkopolskich).

Kultura[]

  • W Mogilnie funkcjonuje kino Wawrzyn. Jest ono niesieciowe, zarządzone przez lokalnych samorządowców, ale filmy wyświetlane są w nim niedługo po premierze. Sala kinowa po remoncie prezentuje się również bardzo dobrze. Strona kina z repertuarem.

Dojazd[]

Samochodem[]

Mogilno położone jest przy drodze wojewódzkiej nr 254 łączącej Wylatowo z Brzozą pod Bydgoszczą. Od niedawna, droga 254 nie prowadzi przez centrum miasta, a przez obwodnicę, która obiega miasto od wschodniej strony. Na południe od miasta przebiega droga krajowa nr 15.

Pociągiem[]

Mogilnopkp

Dworzec kolejowy

Ze względu na korzystne położenie na jednej z ważniejszych w kraju linii kolejowej dojazd pociągiem do Mogilna jest zwykle najbardziej wygodny. Zatrzymują się tutaj pociągi regionalne kursujące na trasie Poznań - Toruń oraz Poznań - Bydgoszcz. W Mogilnie zatrzymuje się również większość pociągów dalekobieżnych PKP InterCity, dzięki temu dojedziemy bezpośrednio do takich jak miast Wrocław, Leszno, Gdańsk, Gdynia, Olsztyn, a także Białystok. W wakacje otwierane jest również bezpośrednie połączenie do Zakopanego przez m.in. Opole i Bielsko-Białą.

Autobusem[]

Mogileński dworzec autobusowy obsługuje połączenia na poziomie lokalnym, na terenie całego powiatu działa PKS w Inowrocławiu. Aktualny rozkład jazdy można sprawdzić na stronie e-podróżnik.pl. Połączenia ogniskują się głównie w gminie i mają zapewnić jej mieszkańcom sprawny dojazd do miasta, ale niektóre autobusy jadą dalej m.in. do Bydgoszczy, Barcina, Skulska, Inowrocławia, Strzelna czy Pakości.

Dworzec autobusowy znajduje się na ulicy Dworcowej, zaraz obok dworca kolejowego.

Mapa[]

Mapa zawiera wszystkie obiekty wspomniane w artykule

Wczytywanie mapy…

W okolicy[]

  • Chabsko (Muzeum Ziemi Mogileńskiej) - 5 km
  • Wylatowo (tajemnicze kręgi zbożowe) - 6 km
  • Kwieciszewo (zabytkowy kościół gotycki) - 8 km
  • Gębice (zabytkowy kościół gotycki) - 10 km
  • Duszno (punkt widokowy) - 11 km
  • Trzemeszno (bazylika z XII wieku) - 15 km
  • Strzelno (zabytki sztuki romańskiej) - 17 km
  • Biskupin (stanowisko archeologiczne) - 31 km
  • Żnin (wieża ratuszowa) - 31 km
  • Gniezno (katedra, Muzeum Początków Państwa Polskiego) - 32 km
  • Inowrocław (tężnie solankowe, zabytki romańskie) - 35 km
  • Bydgoszcz (Wyspa Młyńska, miasto wojewódzkie) - 58 km
  • Toruń (zabytki gotyckie wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO) - 70 km

Linki zewnętrzne[]


Miasta w województwie kujawsko-pomorskim

Miasta na prawach powiatu BydgoszczGrudziądzToruńWłocławek
Miasta powiatowe Aleksandrów KujawskiBrodnicaChełmnoGolub-DobrzyńInowrocławLipnoMogilnoNakło nad NoteciąRadziejówRypinSępólno KrajeńskieŚwiecieTucholaWąbrzeźnoŻnin
Miasta niepowiatowe BarcinBrześć KujawskiChełmżaChodeczCiechocinekDobrzyń nad WisłąGniewkowoGórznoIzbica KujawskaJabłonowo PomorskieJanikowoJanowiec WielkopolskiKamień KrajeńskiKcyniaKoronowoKowalKowalewo PomorskieKruszwicaLubień KujawskiLubraniecŁabiszynŁasinMroczaNieszawaNowePakośćPiotrków KujawskiRadzyń ChełmińskiSkępeSolec KujawskiStrzelnoSzubinWięcbork


Powiat Mogileński

Gmina MOGILNO ChabskoGębice (kościół św. Mateusza) • Kwieciszewo (kościół św. Marii Magdaleny, kościół ewangelicki) • Mogilno (klasztor pobenedyktyński, kościół farny, cmentarz, park miejski) • NiestronnoWieniecWylatowo (kościół św. Piotra i Pawła)
Gmina STRZELNO Strzelno (kościół Świętej Trójcy i Najświętszej Marii Pannyrotunda św. Prokopa)
Gmina DĄBROWA Dąbrowa
Gmina JEZIORA WIELKIE Przyjezierze


Szlak Piastowski

Trasa WSCHÓD-ZACHÓD KowalWłocławekBrześć KujawskiPłowceRadziejówKruszwicaGniewkowoPakośćKościelecInowrocławStrzelnoMogilnoTrzemesznoGnieznoOstrów LednickiPobiedziskaPoznańLubiń
Trasa PÓŁNOC-POŁUDNIE WągrowiecTarnowo PałuckieŁeknoŻninWenecjaBiskupinGąsawaMarcinkowo GórneKłeckoGnieznoGrzybowoGieczPyzdryLąd nad WartąKoninKalisz
Advertisement